Yapay Zeka Yasası Ve Kanunları Nereye Gidiyor?

İngiltere’de yapay zeka yasası üzerindeki gerilim giderek tırmanıyor. Hükümetin, telif hakkıyla korunan içeriklerin yapay zeka modelleri tarafından serbestçe kullanılmasına olanak tanıyan Data (Use and Access) Bill adlı yasa tasarısı, House of Lords (Lordlar Kamarası) tarafından dördüncü kez reddedildi.

Bu yasa, AI geliştiricilerinin internetten (veya başka kaynaklardan) içerikleri kullanmalarına izin veriyor; hem de bu içerikler ister telifli olsun, ister kişisel bilgiler barındırsın — içerik sahiplerinin özel olarak “katılmıyorum” demediği sürece. Yani yasa, telif hakkı sahiplerinin verilerini “varsayılan olarak kullanılabilir” hale getiriyor. Buna karşı çıkanlar, bunun devlet destekli hırsızlık (state sanctioned theft) anlamına geldiğini savunuyor.

❗ Lordlar Kamarası Neden Karşı?
Baroness Beeban Kidron gibi üyeler, bu yasanın:

İngiliz tasarımcıları, yazarları, müzisyenleri, medya çalışanlarını ve yerli AI girişimlerini “otobüsün altına attığını” savunuyor.

Yaratıcıların haklarını koruyamadan, AI firmalarına sınırsız veri kullanım imkânı sunduğunu belirtiyor.

Son önerilen değişiklik ise en azından şeffaflık talep ediyor:
Yani, AI geliştiricilerinin hangi verileri ne aşamada kullandığını — ön eğitim, ince ayar, geri çağırmalı üretim (retrieval-augmented generation) gibi — açıkça belirtmesini şart koşuyor.

📉 Hükümet Neden Israrcı?
İngiltere hükümeti ve eski başbakan yardımcısı Nick Clegg gibi isimler (şu an Meta’da üst düzey görevde), bu tarz düzenlemelerin AI sektörünü öldüreceğini savunuyor.

Tasarının arkasındaki temel argüman:

“Eğer telifli içerikleri kullanamazsak, Çin’e karşı geride kalırız.”

Benzer bir argüman, geçtiğimiz aylarda OpenAI tarafından ABD hükümetine yapılmıştı. İlginçtir, aynı OpenAI daha sonra Çin merkezli DeepSeek adlı bir modelin kendi verilerini çaldığını iddia etmişti — ki o veriler de OpenAI’nin başka içeriklerden izinsiz aldığı verilerdi.

🇬🇧 vs 🇺🇸: Hükümetler AI’da Ne İstiyor?
İngiltere: AI şirketlerinin her veriyi kullanabilmesini istiyor; kullanıcılar “kabul etmiyorum” demezse, veriler açık kabul ediliyor.

ABD (Trump dönemi önerisiyle): AI alanında 10 yıl boyunca eyalet düzeyinde hiçbir düzenleme yapılmasın diyor. Trump’ın “One Big Beautiful Bill (OBBB)” adlı teklifi, buna vergi indirimleri ve göçmenlik politikalarını da ekliyor.

Bu teklif, Marjorie Taylor Greene gibi Trump yanlısı bazı Cumhuriyetçiler tarafından bile fazla geniş kapsamlı bulunarak eleştirildi.

🎨 Sanatçılar Ne Diyor?
Çoğu sanatçı, içeriklerinin kullanıldığından bile haberdar değil. “İzinsiz kullanım” yerine “izin verilirse kullanım” (opt-in) modeli öneriliyor ama çoğu hükümet bu yolu tercih etmiyor.

Birçok yapay zekâ uzmanı da şu konuda uyarıyor:

“Bir model bir veriyi bir kez kullandıysa, onu modelden ‘geri almak’ imkânsıza yakındır.”

Yani, bir kez “kazındıysa”, telafisi yok.

🔄 Sırada Ne Var?
Yasa tasarısı şimdi tekrar Avam Kamarası’na (House of Commons) geri gönderildi. Beşinci bir denemenin gelmesi neredeyse kesin. Ancak iki taraf da geri adım atmaya yanaşmıyor ve BBC’ye göre bu durum İngiltere’de “keşfedilmemiş siyasi bir çıkmaza” dönüşmüş durumda.

İngiltere’de AI teknolojisinin geleceği ile sanatçıların hakları arasındaki bu savaş, önümüzdeki yıllarda tüm dünyada yankı bulabilecek bir örnek haline gelebilir.

Tüm teknoloji haberlerimiz için buraya tıklayın.

YNP YouTube kanalı için ise buraya tıklayın.